Hakîm et-Tirmizî’nin Risâletü Keyfiyyeti’s-sülûk adlı
eseri uzlet, halvet ve keşf kavramları etrafında şekillenir. Kavramların işaret
ettiği sürecin adı ise sülûktur. Bu çerçevede eser, sülûkun işleyiş sürecini,
gerekçe ve yöntemlerini, sülûkta sâlike rehberlik eden kavramları ele
almaktadır. Eserde, fiziksel ve psikolojik faktörler göz önüne alınarak bir
sülûk
süreci tavsiye edilmiştir. Sâlikin niyeti, sülûka başlanmasını sağlayan
düşünsel alt yapı ve devamını sağlayacak olan psikolojik ve fiziksel unsurlar
bir bütünlük içerisinde ele alınmıştır. Sâlikin hem düşüncelerini, hem ruh
halini ve hem de fiziksel durumunu kontrol altında tutması gereken bir sülûk
metnin ana yapısını teşkil etmektedir. Önemli bir husus olarak Tirmizî,
eserinde kavramları bireysel bir çabaya yönelik ele almaktadır. Tarikatlar
öncesi dönemde sülûkun anlamsal çerçevesine dair bilgiler ihtiva etmesi
açısından eser önemli bir örnek niteliğindedir. Keşfin aşamalarını ve içeriğini
canlı bir biçimde tasvir etmesi de eserin dikkat çekici bir özelliğidir. Bu makalede,
sülûk vasıtasıyla elde edilecek keşfî bilgiler Tirmizî’nin eseri çerçevesinde
ele alınacaktır.
The work of Ḥakīm at-Tirmidhī named 'Risālatu kayfiyyati's-sülūk' is
shaped around concepts uzlat, khalwa and kashf. The process to which concepts refer
is defined as sulūk. In this context,
the work deals with the process of sulūk, the reasons, methods of this process and the
concepts that describe the sālik in sulūk. In the work, a training process has been put forward
by taking into psychological and physical factors into consideration. The scope
of sālik, the
intellectual infrastructure that provided the origin of the sulūk, and
the psychological and physical elements that will provide the continuation of
the sulūk have been dealt with in a holistic way. A process that sālik has
to keep his thoughts, mood, and physical condition in check constitutes the
main structure of the text. That Tirmidhī’discusses concepts in terms of individual effort
is a significant point. The work of Tirmidhī is a fundamental example which includes
information on the semantic framework of sulūk in the pre-orders period.The fact that the
phases and contents of the kashf have been depicted in a lively manner is a
remarkable feature of the work. In this article, the divine knowledge which is
obtained via sulūk will
be handled as part of Tirmidhī's work.
